Przebywanie na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim nie musi oznaczać rezygnacji z aktywności zawodowej. Przepisy prawa jasno określają, w jakich sytuacjach oraz w jakim wymiarze godzin może wrócić do pracy świeżo upieczona mama. Czy obecne przepisy w jakikolwiek sposób ograniczają pracę zawodową podczas otrzymywania zasiłku z tytułu urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego?
Udzielenie odpowiedzi na powyższe pytanie jest uzależnione od tego, czy praca świadczona przez matkę w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego jest świadczona:
- na podstawie umowy o pracę, na rzecz tego samego pracodawcy, który udzielił urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego,
- na podstawie umowy o pracę, ale na rzecz innego pracodawcy,
- na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy o dzieło lub umowy zlecenia), na rzecz tego samego pracodawcy, który udzielił urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego,
- na podstawie umowy cywilnoprawnej, ale na rzecz innego podmiotu (zleceniodawcy/zamawiającego/etc.).
Jedynie w scenariuszu opisanym w punkcie 1. będą istniały pewne ograniczenia, przewidziane w Kodeksie pracy i ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako „Ustawa zasiłkowa”).
Warto jednak pamiętać, że podjęcie pracy w powyższym przypadku będzie powodowało proporcjonalne zmniejszenie wysokości zasiłku macierzyńskiego. Jednocześnie jednak w tym przypadku wymiar urlopu rodzicielskiego ulegnie wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części. I tak, dla przykładu, w przypadku podjęcia przez pracownicę pracy w wymiarze ½ etatu, miesięcznie otrzymywany przez nią zasiłek zostanie zmniejszony o ½ (a w pozostałym zakresie będzie oczywiście otrzymywała wynagrodzenie), jednocześnie jednak okres pobierania zasiłku zostanie wydłużony z 32 do 64 tygodni (a w przypadku urodzenia większej niż jedno liczby dzieci, z 34 tygodni do 68 tygodni). A zatem, co do zasady, ostatecznie uzyskana łączna kwota zasiłku nominalnie pozostanie taka sama.
Wyżej wskazane przepisy nie mają natomiast zastosowania w scenariuszach opisanych w punktach 2-4. W tych przypadkach w zasadzie nie ma żadnych ograniczeń co do możliwości podjęcia pracy, zarówno w okresie urlopu rodzicielskiego, jak i wcześniejszego urlopu macierzyńskiego. Takie dodatkowe podjęcie pracy nie będzie miało żadnego wpływu na wysokość zasiłku macierzyńskiego.
Odpowiadając zatem wprost na zadane pytanie, należy wskazać, iż podjęcie dodatkowej pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej (m.in. umowa zlecenie lub umowa o dzieło, w tym również w zakresie prowadzenia szkoleń, wykładów) jest jak najbardziej dopuszczalne, w tym zarówno w okresie urlopu macierzyńskiego, jak i rodzicielskiego, zarówno na rzecz dotychczasowego pracodawcy, jak również innego podmiotu trzeciego. Zawarcie takiej umowy cywilnoprawnej nie będzie miało w żadnym wypadku wpływu na wysokość otrzymywanego zasiłku macierzyńskiego z ZUS, który będzie przysługiwał miesięcznie w pełnej wysokości, a jednocześnie nie będzie wydłużało okresu pobierania tego zasiłku, który w dalszym ciągu będzie wynosił odpowiednio 34 lub 38 tygodni.
Na zakończenie dodać jeszcze należy, iż przed podjęciem zatrudnienia u innego podmiotu niż dotychczasowy pracodawca, czy to na podstawie umowy o pracę, czy to na podstawie umowy cywilnoprawnej, warto się jeszcze upewnić, czy nie stanowi to działalności konkurencyjnej w stosunku do dotychczasowego pracodawcy, która to działalność konkurencyjna może być rozumiana u danego pracodawcy bardzo szeroko.