W przypadku zdewastowania nagrobka kwestia odszkodowania wydaje się być klarowna. Najpierw należy znaleźć sprawców, a następnie można żądać od nich odpowiedniego odszkodowania potrzebnego do naprawy grobu. Co jednak w sytuacji, gdy zniszczony nagrobek zostanie uszkodzony nie przez człowieka, ale przez siły przyrody – na przykład z powodu wichury czy powodzi? Kto jest wówczas odpowiedzialny za naprawienie szkody?
Klientka naszej Kancelarii postanowiła odwiedzić jeden z gdańskich cmentarzy. Jak się okazało na miejscu, nagrobki jej bliskich zostały doszczętnie zniszczone przez odłamane gałęzie, które odpadły od drzewa z powodu silnego wiatru. Powstało pytanie, czy istnieje jakaś szansa na uzyskanie z tego tytułu odszkodowania i jeśli tak, od kogo można się go domagać. Zdarzenie stanowiło dla naszej klientki problem, ponieważ koszty zakupu pomnika na cmentarzu są dość spore – od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych.
Zniszczony nagrobek przez drzewo – kto ponosi odpowiedzialność?
Co do zasady, obowiązek naprawienia szkody spoczywa na tym, kto wyrządził ją ze swojej winy. Oczywiście nie możemy mówić o odpowiedzialności sił przyrody, lecz jednak istnieją podmioty, które zobowiązane są do dbania o bezpieczeństwo na cmentarzu. Po pierwsze, aby dochodzić roszczenia za zniszczony nagrobek, należy ustalić kto jest odpowiedzialny za utrzymanie cmentarzy i zarządzanie nimi. W zależności od statusu cmentarza roszczenia będziemy kierować:
- w przypadku cmentarzy komunalnych – do właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), na terenie których cmentarz jest położony,
- w przypadku cmentarzy wyznaniowych – do związków wyznaniowych.
Przykładowo, roszczenia odszkodowawcze z tytułu zniszczenia nagrobka znajdującego się na terenie cmentarza Srebrzysko w Gdańsku kierować będziemy do Gminy Miasta Gdańsk. Zazwyczaj właściwe dla tego typu spraw będą miejscowe wydziały lub referaty zajmujące się zielenią, ochroną środowiska itp. (np. Zarząd Dróg i Zieleni w Gdańsku) czy zarządy cmentarzy komunalnych.
Jednocześnie warto zaznaczyć, iż w przypadku cmentarzy wyznaniowych uzyskanie odszkodowania może okazać się trudniejsze niż w przypadku cmentarzy komunalnych. Urzędy gmin czy miast mają obowiązkowe ubezpieczone od odpowiedzialności cywilnej (OC), jednak zarządcy cmentarzy wyznaniowych już niekoniecznie.
W drugiej kolejności, gdy już ustalimy sprawcę, powinniśmy zgłosić szkodę majątkową do odpowiedniego podmiotu. W zgłoszeniu takim należy dokładnie określić szkodę, kwotę, której się domagamy oraz uzasadnić nasze roszczenia. Przy okazji warto zebrać odpowiednie dowody na poparcie naszych roszczeń. Mogą to być np. zdjęcia, oświadczenia świadków itp., które należy dołączyć do wniosku.
Jak zatem skutecznie uargumentować zasadność naszego roszczenia?
Wróćmy do przypadku naszej klientki. Otóż, we wniosku sporządzonym przez naszą Kancelarię, zaznaczyła ona, iż gminy są odpowiedzialne za stan drzew na jej terenie. Mają one zatem obowiązek usunięcie grożącego niebezpieczeństwa w postaci wycinki chorych czy zbyt starych drzew. Wspomniała ona także, że w takiej sytuacji zagrożone były nie tylko nagrobki. Gdyby ktoś odwiedzał cmentarz w tym czasie, mogłoby się to skończyć dla tej osoby pozbawieniem zdrowia lub życia.
Powyższy sposób argumentacji wydaje się być najbardziej skuteczny, a gminie ciężko będzie się oczyścić z tak postawionych zarzutów. Naszej klientce udało się uzyskać odszkodowanie – co ciekawe wyższe od tego, którego się domagała. Gmina w całości uznała zasadność kierowanego do niej roszczenia.
Potencjalny problem może polegać na tym, że zdarzenia losowe z reguły stanowią przesłankę wyłączającą winę (tzw. „siła wyższa”). Sprawca szkody może się zasłaniać wyłączeniem swojej odpowiedzialności. Tłumaczyłby się przy tym, że to nie on spowodował szkodę, oraz że nie ma podstaw do wypłaty przez niego odszkodowania.
Nie oznacza to jednak, że masz zamkniętą drogę do naprawienia szkody. Jeżeli sprawca z jakichkolwiek powodów uchyla się od naprawienia szkody, wówczas konieczne będzie skorzystanie z drogi sądowej.
Warto również wspomnieć o możliwości zabezpieczenia się na przyszłość od uszkodzenia nagrobka – niektórzy ubezpieczyciele proponują ubezpieczenie grobu. Jednakże, należy pamiętać o tym, że nie jest to warunek konieczny, który warunkuje wypłatę odszkodowania od sprawcy szkody.
Podsumowując, możesz uzyskać odszkodowanie za zniszczony nagrobek.
- W przypadku odszkodowania zawsze w pierwszej kolejności należy ustalić sprawcę. Jeżeli jednak szkoda została wyrządzona przez działanie sił przyrody, zastanowić się, czy jej przyczyną mogło być także zaniechanie zarządcy cmentarza.
- Jeżeli istnieją podstawy do żądania odszkodowania, należy zgłosić szkodę majątkową. Jednocześnie należy pamiętać o tym, aby skierować swoje roszczenia do odpowiedniego zarządcy. Będzie to urząd gminy lub miasta w przypadku cmentarzy komunalnych albo związku wyznaniowego w przypadku cmentarzy wyznaniowych.
Na koniec dodamy, że zdajemy sobie sprawę, że zgłoszenie roszczenia w sprawie uszkodzonego nagrobka może wydawać się kłopotliwe i czasochłonne. Jednak, gdy weźmiemy pod uwagę odszkodowanie jakie możemy uzyskać, z pewnością warto to rozważyć – jeśli potrzebujecie Państwo wsparcia w tym zakresie, zachęcamy do kontaktu.
